Argentijnse Tango

OVERZICHT

• Tangolessen
• De geschiedenis van de tango

 

Tangolessen

Elke tango die je danst is anders, iedereen ervaart de tango op een persoonlijke manier: hartstochtelijk of ingetogen, sensueel en betoverend of sober. Ondanks zijn reputatie een melancholieke dans te zijn, omvat de tango vele stemmingen: ingehouden of uitbundig, romantisch of feestelijk.

Koen gaf tangoles van 1993 tot 2019
De lessen werden niet op de traditionele manier gegeven
Vanuit leiden en volgen en leerde je variëren in je passen.
Door de omhelzing (abrazo) voel je de beweging ontstaan. Je danst een klassieke salida en je draait ocho’s en zoveel meer.

Zo krijg je inzicht in de taal van de tango. Er is verder aandacht voor houding en afwerking van je passen. 
Je maakt kennis met verschillende muziekstijlen, van de traditionele tango, over de tango nuevo naar de hedendaagse tango.
 

Geschiedenis van de tango

De tango is ontstaan op straat, in de volkswijken van Buenos Aires. Aan het einde van de 19e eeuw werd Europa verwoest door oorlogen en economische onzekerheden. Veel jonge mannen met weinig vooruitzichten en hoop op een stabiel leven emigreerden naar Z-Amerika om een nieuw leven op te bouwen. Velen van hen kwamen aan in de haven van Buenos Aires, de nieuwe nationale hoofdstad van Argentinië aan de Rio de la Plata. Argentinië was het beloofde land maar het leven voor de immigranten was zwaar. Ze moesten een bestaan opbouwen in de smerige buitenwijken van de stad en toch bleven de immigranten komen en in 1914 telde BA één Argentijn op 3 immigranten.
Het grootste deel waren Italianen en Spanjaarden maar ook Duitsers. Het oude havengebied in BA "La Boca" waar vele Italianen zich vestigden is een kleurrijke herinnering aan de Italiaanse bijdrage aan de geschiedenis van de tango. De komst van de immigranten veranderde echter niets aan het leven van de Argentijnse cowboys "de gauchos". Het beeld dat we krijgen van Rudolph Valentino die in de film "The four horsemen of the apocalypse" uit 1924 een dramatische tango danst is dan ook onjuist.
Nieuws werd in de tijd dat de gauchos nog over de prairies zwierven, zingend overgebracht door payadores, een soort minstrelen. Later voegden zij daar een dans aan toe "de milonga". Er is weinig bekend uit deze periode, behalve dat de milonga in BA heel populair was vooral bij de arme bevolking.
Over het ontstaan van het woord tango bestaan er vele legendes. Mogelijk is het van Afrikaanse afkomst en betekent het zoveel als "ontmoetingsplaats" of "sociale plek". Maar dat het Latijnse "tangere" aanraken betekent is misschien ook geen toeval.

De Cubaanse habanera, de Spaanse contradanza, de fiere houding uit de flamenco en de Afro-Argentijnse candombe hebben de ontwikkeling van de tango beïnvloed maar eerst zou er de milonga geweest zijn en pas later de tango. Zonder twijfel kan je dus stellen dat deze dans een unieke vorm van integratie is. Milonga betekent in oorsprong "feest" en de bijbehorende muziek was levendig en vrolijk. Compadritos woonden regelmatig Afro-Argentijnse dansfeesten bij en hebben een aantal passen overgenomen. Vermoedelijk hebben ze die aangepast aan de milonga en zo de basis gelegd voor de milongavariant van de tango.
De nieuwe, uit Europa afkomstige Argentijnen, hadden een gemeenschappelijke band maar die werd alleen aangehaald in tijden van wanhoop en desillusie. Ze uitten hun gevoelens met liederen, het lied van de droefheid, nostalgie en verlangen maar ook van hoop en ambities.
De hartstocht van het lied werd nog heviger door een dans en zo werd in de armenwijken van BA de tango geboren.
De meerderheid van de immigranten bestond uit jonge mannen en veel van deze mannen bezochten regelmatig de academias en pregundines, straatkroegen waar men de serveersters kon inhuren om mee te dansen. Om de vrouwen tot dansen te kunnen verleiden was het zaak dat de mannen goed konden dansen. aangezien er geen echte dansscholen waren leerden de mannen elkaar de tango. Ze wisselden passen uit en oefenden samen voordat ze een vrouw ten dans vroegen. Uiteraard ontstond er ook rivaliteit om de mooiste, origineelste passen te maken. Zo ontstond de mythe dat de tango in oorsprong een mannendans zou zijn of een dans waarbij men de messen wel eens trok. Bevrijd van de gebruiken van de Europese dansen bedachten de mannen zeer handige en vaak unieke manieren om de vrouw te leiden tijdens het dansen. Vandaar dat het in deze dans veel meer draait om het spel van leiden en volgen en elkaar verrassen i.p.v. het uitvoeren van opgelegde figuren.
De eerste instrumenten waarmee de tango begeleid werd waren de gitaar, de fluit en de viool maar de bandoneon werd uiteindelijk het belangrijkste begeleidingsinstrument.
Zonder twijfel kan nu gezegd worden dat de bandoneon de ziel van de tango is, er zijn zelfs liederen geschreven die een eerbetoon zijn voor de bandoneon.
De bandoneon is een soort diatonische trekharmonica met aan de beide kanten knoppen. Doordat er geen logica zit in de volgorde van de knoppen maakt dit het instrument moeilijk bespeelbaar. Tegenwoordig hoor je nu in bijna elk tango-orkest een bandoneon.
Dit instrument is van Duitse oorsprong en werd oorspronkelijk gebruikt als draagbaar orgel om religieuze gezangen te begeleiden tijdens lange boottochten.

La cumparsita, misschien de bekendste en meest gecoverde tango ter wereld, was door de componist Gerardo Matos Rodriguez in 1916 oorspronkelijk bedoeld als mars. Later werd het een tango. La cumparsita betekent "een kleine straatband" of "carnavalsoptocht".
Een andere zeer bekende tango is El choclo. In 1905 gecomponeerd door Angelo Villoldo. In de fifties herleefde El choclo toen hij in "Kiss of fire" in een nieuw jasje werd gestoken en de hitlijsten bestormde.
Begeleid door de diepe hese tonen van de bandoneon werd de tango zwaarmoediger en intenser. In sommige gevallen was hij zelfs melancholiek. Aan de muziek werden teksten toegevoegd over wat de mensen bezighield. de hoofdthema's namen fantastische vormen aan en richtten zich op de beproevingen van het leven zoals de tekstschrijvers die zagen.

Carlos Gardel was de beroemdste tangozanger aller tijden. De Elvis van de Argentinië zong, componeerde en akteerde. Hij was een echte latin lover en stierf een tragische dood bij een vliegtuigongeluk in 1935. Zijn graf op de begraafplaats La chacarita in BA is sindsdien een bedevaartsoord geworden. Veel van Gardels tango's werden alleen op de gitaar begeleid zoals de oude payadores deden.
De eerste tango die Gardel zong was "Mi noche triste" in 1917. Het lied gaat over een verlaten geliefde die zijn verdriet wegdrinkt.
Enrique Santos Discépolo, een belangrijke tangoschrijver, zei ooit dat de tango "een droevige gedachte is waarop je kan dansen".
De invoering van het algemene kiesrecht in 1912 gaf meer vrijheid waardoor de tango populairder werd. Het waren plotseling niet alleen meer de armere bevolkingsgroepen die de tango wilden dansen, er werden ook tangosalons opgericht in de chique wijken van BA.
De roem van de tango verspreide zich razendsnel van Z-Amerika naar New York, Londen en Parijs waar tangosalons een rage werden.
Het gewaagde karakter van de tango stuitte echter onmiddellijk op verzet van het gezag. In Parijs verklaarde kardinaal Amette dat christenen daar niet met een schoon geweten aan mee konden doen.
Het jaar daarop klaagde paus Benedictus XV "het is een schande dat deze onfatsoenlijke, heidense dans, die een aanslag is op het gezinsleven en de maatschappij, zelfs in de pauselijke residentie wordt gedanst". In 1914 verbood keizer Wilhelm II zijn officieren de tango in uniform te dansen omdat deze wellustig en een belediging van het burgerfatsoen zou zijn.
Publieke dames die heen en weer pendelden tussen Parijs en Buenos Aires dansten de tango en mede daardoor was de tango zo schandaalverwekkend dat de paus de tango verbood in 1923.
Terwijl de eerste wereldoorlog woedde, verlangde men naar een vlucht uit de harde werkelijkheid. De tango werd dan ook ondanks de roerige tijden niet vergeten. Toen de sfeer verbeterde hing er een nieuw gevoel van vrijheid in de lucht. Dat had ook zijn weerslag op de tango en de vraag naar deze dans bleef groeien. Toen de oorlog ten einde liep, begonnen voor de tango de gouden jaren 20. In Europa en N-Amerika werd hij steeds populairder en in BA bereikte de dans ongekende hoogtepunten.

 

Sommige muzikanten verhieven de tango tot muzikale kunstvorm en probeerden hem op vernieuwende manieren te interpreteren. Deze muzikanten en componisten werden enorm bewonderd en werden bekende namen in BA en daarbuiten. Bandoneonspelers werden bijna verafgood. Niet alleen de muzikanten maar ook de grote dansers werden door het volk op handen gedragen. De bekendste danser was de legendarische El Cachafaz (José Ovidio Bianquet), dansend met Carmencita Calderon oogstte hij grote bewondering bij het publiek. Beroemde dansers uit een recenter verleden zijn Juan Carlos Copes en Maria Nieves.
Veel tangodansers zijn bekend geworden doordat ze in spectaculaire shows over de hele wereld optraden.
Maar wat zij dansen is de show-tango, waarbij soms elementen uit ballet overgenomen worden, die niet het authentieke karakter hebben. Het is geenszins de bedoeling af te doen aan de topkwaliteit van deze shows maar tango gaat meer over hoe twee mensen tot elkaar kunnen komen door de traditionele tango te dansen.
Met de militaire coup op 6 september 1930 werd in Argentinië een periode ingeluid waarin het land bestuurd werd door een instabiele regering. De autoriteiten waren onzeker en wilden alle mogelijke kritiek de kop indrukken, om die reden verboden ze elke tango die een politieke lading had of over sociale onrechtvaardigheid ging.
Maar in Europa had de dans een enorme ontwikkeling doorgemaakt.
De Argentijnse tango kwam niet overeen met de traditionele Europese opvattingen over dansen, die snel en genadeloos de tango veranderden. Er werden loopjes toegevoegd, zodat de dans zich meer over de dansvloer uitstrekte en het verleidelijke karakter van de dans werd beteugeld door een snellere en agressievere beat. In de Argentijnse muziek gebruikte men nauwelijks drums maar in Europa werd slagwerk toegevoegd aan de staccato, marsachtige tango. Dat hield een scherpere interpretatie in van bv de rukjes met het hoofd die geassocieerd wordt met de stijl van het profdansen. De Engelsen gaven deze vernieuwde tango een plaats in de ballroom.
In de fifties raakte de tango in BA in verval. Peron verloor de macht en de economische welvaart verzwakte enorm.
De immigranten voelden zich niet langer immigranten maar Argentijnen en de tango kon hen niet langer troosten bij hun nostalgische verlangens.
Door dit economische verval waren er minder middelen om de grote tango-evenementen en orkesten die de jaren 40 zo typeerden te financieren.
Kleine bandjes speelden de tango nog maar er werd nu meer naar geluisterd dan op gedanst.
In de sixties experimenteerden muzikanten en componisten met de muziek en "El tango nuevo", een soort luistertango ontwikkelde zich, denk maar aan Astor Piazzolla. Inspiratie werd gehaald in klassieke muziek en jazz. Deze tangomuziek werd eerst vergruisd maar werd dan toch populairder en de belangstelling voor de tango als dans daalde. Enkele voorname orkesten en componisten onder wie Osvaldo Pugliese gingen door met het spelen voor publiek, ook buiten Argentinië.
In de eighties gingen grote producties op wereldtournee waarmee ze een heropleving van belangstelling voor de tango stimuleerden.
Het effect was zo groot dat een nieuwe generatie de tango voor het eerst ontdekte.
Tegenwoordig ontstaan er in N-Amerika, Europa, het verre oosten opnieuw tangoclubs, salons en scholen. De tango heeft sinds zijn nederige ontstaan een lange weg afgelegd maar evolueert nog steeds. De geschiedenis van deze unieke dans is vol legendes, romantiek en nostalgie.
De tango omvat het hele scala van menselijke emoties.
Hoop, vreugde, teleurstelling, verdriet, kortom het hele leven.

ESTO ES TANGO
DIT IS DE TANGO

Als je ooit de Engelse tango danste kan je deze beter vergeten. Deze tango is veel gevoeliger en natuurlijker. Het danspaar danst voor elkaar en niet voor een publiek.
De tango als dans is zelfzeker en tegelijk ingehouden, met tempowisselingen. Hij is emotioneel, uitdagend, met soms een scherp benenspel (een verleidingsdans met de benen in dialoog), sereen, ingetogen, beheerst, teder. Het is een weergave van de emoties en verlangens. Sommigen noemen de tango de verticale expressie van het horizontale verlangen.
Het aanleren van de tango kan je vergelijken met het aanleren van een nieuwe, vreemde taal. Enkel door veel oefening kan je deze taal onder de knie krijgen.

Door de bewegingen en combinaties communiceer je met je partner op het ritme van de muziek en vertel je een verhaal.
Elke stap is een letter waarmee je woorden vormt en zo maak je danszinnen om je verhaal te vervolledigen. Door de danshouding en het verplaatsen van je gewicht geef je signalen door aan je partner. De ene persoon in het danskoppel stuurt deze signalen waarop de andere reageert.
Dit is een heel pure vorm van communicatie met je lijf als communicatiemiddel.
Zoals in elke communicatievorm kunnen storingen ontstaan als er niet goed uitgezonden of ontvangen wordt. Dan komt het er op aan niet te blokkeren maar hierop in te gaan om het misverstand te herstellen of er kan een nieuwe boeiende wending aan je verhaal ontstaan.
Er wordt geïmproviseerd door de leider. Leiden wil niet zeggen dwingen maar je intentie duidelijk maken. Juan Carlos Copes zei ooit: "Een man mag niet vergeten dat hij met een dame danst." De volger vult de figuren op eigen wijze in, dus steeds verassend en nooit saai. De lichamen plooien naar elkaar toe in een innige, langdurige omhelzing. Maak je een fout, dan ga je gewoon door. De leider moet zelfzeker zijn zodat de volger weet in welke richting en in welk tempo de figuren gemaakt worden. De danshouding vormt een vast kader dat er voor zorgt dat er nooit onafhankelijk bewogen wordt. De volger mag nooit zichtbaar geleid worden maar subtiel en helder. waarbinnen het mogelijk moet zijn om te improviseren.
Elke tangodanser heeft zijn of haar eigen opvatting over deze bijzondere dans en hebben elk een individueel passenrepertoire. Zo blijft de tango constant in ontwikkeling en vernieuwing.

Buenos Aires, de diva van Argentinië.

Wat maakt Buenos Aires nu zo aantrekkelijk?
We weten dat hier de tango is ontstaan. Het is de stad van de schrijver Luis Borges, de „dwaze moeders”, van Plaza de Mayo, Maradonna en Evita Péron. Het is ook een stad met vele eigen wijken (barrio's) die een eigen verhaal en een eigen geschiedenis hebben. Zoals bijvoorbeeld de Italiaanse havenwijk La Boca waar de tango werd geboren. Of San Telmo , de Marais van Buenos Aires, één van de oudste wijken in de stad. En Barrio Norte, die ook wel Villa Freud wordt genoemd, want per hoofd van de bevolking telt deze stad meer psychoanalytici dan New York! Dit zijn enkele van de vijvenveertig barrio's die Buenos Aires telt. Het is ook de meest Europese hoofdstad van Zuid-Amerika. Men beweert : Waar in Europa vind je een stad met een Europese cultuur? Nergens. Wij verenigden wat in Europa gescheiden is.
Parijs, Rome, Madrid, Milaan zij waren de inspiratiebronnen voor deze Latijns-Amerikaanse versie van Europa. Flaneer je over de beroemde Avenida de Mayo naar het concertgebouw, dan lijkt het alsof je over de Gran Via in Madrid loopt. Het operagebouw Teatro Colòn, in het centrum heeft grote gelijkenis met La Scala in Milaan. Avenida 9 de Julio, de breedste boulevard ter wereld, moest het Champs-Elyseegevoel begin deze eeuw aan de stad toevoegen. De obelisk die op dezelfde avenida staat is een regelrechte imitatie van Place de la Concorde. Hierdoor heeft het wel een keizerlijke uitstraling met al zijn barok, rococo en art deco. Maar niets is ouder dan een kleine honderd jaar. Het is een stad waar men castillano spreekt, Spaans met Italiaanse invloeden, vriendelijker om te horen dan de harde klanken uit het moederland Spanje. Maar de porteño's (de bewoners van Buenos Aires) zijn Italianen. Luidruchtig en gesticulerend.
"Mi Buenos Aires Querido" , ik hou van je Buenos Aires, zong eens de beroemdste tangozanger van Argentinië Carlos Gardel over zijn stad.

 

Muziektips
Klassieke tango's
- A media luz
- Adios muchachos
- Caminito
- Chique
- Cumparsita
- El choclo
- El sur
- Hotel Victoria
- Inspiracion
- Malena
- Mi noche triste
- Milonga triste
- Recuerdo
- Uno
- Vuelvo al sur

Componisten, orkesten, zang
- Hugo Diaz
- Carlos Gardel
- Alfredo De Angelis
- Angel D'Agostino
- Anibal Triolo
- Astor Piazzolla
- Atilio Stampone
- Carlos Di Sarli
- Francisco Canaro
- Juan D'Arienzo
- Julio De Caro
- Osvaldo Pugliese

Persoonlijke tips
- Astor Piazzolla: Por una Cabeza
- Cirque du Soleil: Querer
- Gianmaria Testa: Habanera
- Goran Bregovic: Tango
- Lorena McKennitt: Tango to Evora
- Luis Bacalov: Postino poeta
- Mercedes Sosa: Vuelvo al Sur
- Mizrahi-Longhi: Youkali
- Sesen Aksu: O Sensin
- Tango al Sur: Lied van welk verdriet
* Bajofondo ft Elvis Costello: Fairy Right
* Gabriela Anders: The Buenos Aires Mix
* Tango Chill Sessions: Verano Port
* Tango Chillout: Adios Muchachos
* Otros Aires: Sin Rumbo
* San Telmo Lounge Hotel Victoria
* Gotan Project: Mi Confesion
/ Grace Jones: I've seen that face before (Libertango) 
/ Raymond Van Het Groenewoud: 2 meisjes
/ Boudewijn de Groot: Ik kom er aan
/ Coldplay: 2000 Miles
/ Jasper Steverlinck: Life on Mars
/ Moby: Why does my heart feel so bad
/ Tom Waits: Martha